Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

ΙΤΑΛΙΑ 02-10-2010 έως 15-10-2010


ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ 1ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΣΤΗ ΜΠΟΒΑ ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΛΑΒΡΙΑΣ ΑΠΟ 2-10-2010 ΕΩΣ 15-10-2010 ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΟΜΕΝΙΟΥΣ (ΔΙΜΕΡΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗ) ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ».
                                                                                                                
Α. Δραστηριότητες πριν την επίσκεψη

Οι μαθητές ήταν ενήμεροι για τους στόχους του προγράμματος ήδη από το σχολικό έτος 2009-2010, οπότε και άρχισαν οι εργασίες για την υλοποίησή του. Ο σχεδιασμός και η οργάνωση των δραστηριοτήτων είχαν απώτερο σκοπό την πιο αποτελεσματική προετοιμασία της ομάδας πριν την επίσκεψη, ώστε να επιτευχθούν οι  στόχοι στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Αναλυτικότερα:

Οκτώβριος 2009:
Συγκρότηση της ομάδας. Σχεδιασμός των δραστηριοτήτων. Καθορισμός του χρόνου συνάντησης. Για την υλοποίηση του προγράμματος γίνονταν τακτικές δίωρες εβδομαδιαίες συναντήσεις (Σάββατο 11.00-13.00) και έκτακτες ανάλογα με τις ανάγκες που ανέκυπταν στην πορεία.

Νοέμβριος 2009:
·         Δημιουργία blog από τους μαθητές με τη βοήθεια της καθηγήτριας Πληροφορικής Προβατάκη Μαρίας για την εξυπηρέτηση των αναγκών του προγράμματος με αναρτήσεις εργασιών και σχόλια αλλά και την καλύτερη επικοινωνία μας με το συνεργαζόμενο σχολείο της Μπόβα Μαρίνας της Κάτω Ιταλίας.(Διεύθυνση του blog: wordsuniteus.blogspot.com)
·         Έναρξη ηλεκτρονικής επικοινωνίας  ανάμεσα στους μαθητές των δύο σχολείων για τη γνωριμία των συνεργαζόμενων μαθητών  . Ενημέρωση των γονέων των συμμετεχόντων μαθητών.
·         Σχηματισμός ομάδων χορού και μουσικής από την κ. Σπυριδάκη Μαρία και Ψαρουδάκη Ευθυμία αντίστοιχα, που συνεργάζονται στην υλοποίηση του προγράμματος.

Δεκέμβριος 2009 – Ιανουάριος 2010
·         Συλλογή πληροφοριών για την ιστορία, τη γεωμορφολογία, τον πολιτισμό, τις ασχολίες και τη διατροφή των κατοίκων, το περιβάλλον της περιοχής και από τις δύο πλευρές.
·      Συλλογή υλικού που αφορά στη χρήση της ελληνικής γλώσσας στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας και στην Ανατολική Κρήτη (ομοιότητες, κοινά στοιχεία), στον πολιτισμό (τέχνες, γράμματα), στη λαογραφία (ήθη και έθιμα, παραδόσεις, χορός, μουσική).
·      Αποστολή υλικού και χριστουγεννιάτικων καρτών που έφτιαξαν τα παιδιά μόνα τους.

Φεβρουάριος - Μάρτιος – Απρίλιος 2010
·         Ανάγνωση-μελέτη (σε ομάδες) του έργου του Βιτσέντζου Κορνάρου «Ερωτόκριτος» για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με το γλωσσικό θησαυρό που κρύβει μέσα του και να γνωρίσουν το γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Κρήτης.
·         Παράλληλη διδασκαλία τραγουδιών από την Κάτω Ιταλία, από τον Ερωτόκριτο και έντεχνων τραγουδιών με θέμα την Κρήτη και την παράδοσή της.

·         Δεύτερη συνάντηση με τους γονείς των συμμετεχόντων μαθητών για ενημέρωσή τους σχετικά με την πορεία του προγράμματος και το πρόγραμμα της επίσκεψης καθώς και για την προγραμματισμένη εκδήλωση που θα γινόταν σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Φιλολόγων Νομού Λασιθίου και το Δήμο Ιεράπετρας στα πλαίσια του προγράμματος.

·         Προετοιμασία  και υλοποίηση στις 24 Απριλίου 2010 της προγραμματισμένης εκδήλωσης, με τίτλο «Οι γλώσσες ταξιδεύουν».Παρουσίαση της εργασίας των μαθητών στην εκδήλωση και παράσταση με θέμα τη μουσική της Κάτω Ιταλίας στα πλαίσια εκδηλώσεων του Δήμου

·   Το αποκορύφωμα του γλωσσικού ταξιδιού ήταν η μουσικοχορευτική παράσταση με το συγκρότημα encardia, ένα ελληνικό μουσικό συγκρότημα που έχει αφιερωθεί στην μουσική της     Κάτω Ιταλίας.

·         Αρθρογράφηση και παρουσίαση του προγράμματος και της εκδήλωσης στον τοπικό Τύπο (εφημερίδες Διέξοδος και Ιεράπετρα21ος αιών), στην εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ, στους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς (ΗΧΩ, ΠΛΑΝΕΤ, ΡΑΔΙΟ-ΛΑΣΙΘΙ) και στον FM104 του Αγίου Νικολάου.

·        Σε όλη τη διάρκεια των δραστηριοτήτων ήμασταν σε συνεχή επαφή (κυρίως ηλεκτρονική και τηλεφωνική)  με τον υπεύθυνο καθηγητή του εταιρικού σχολείου.

Μάιος 2010 – Ιούνιος 2010
·         Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
·         Έναρξη της προετοιμασίας για το προγραμματισμένο ταξίδι της ομάδας στην Ιταλία τον Οκτώβριο 2010 στα πλαίσια της υποχρεωτικής ανταλλαγής τάξης, όπως προβλέπεται από το πρόγραμμα και σύμφωνα με την αίτησή μας επιχορήγησης προς το ΙΚΥ (δηλαδή, σχεδιασμός, προσφορές για εισιτήρια, κατάρτιση προγράμματος παρακολούθησης μαθημάτων, δραστηριοτήτων και μετακινήσεων σε συμφωνία με το εταιρικό σχολείο κ.ά.).    

Σεπτέμβριος 2010

·         Ήδη από τον Αύγουστο είχαν ενημερωθεί οι γονείς, είχε καταρτιστεί ο κατάλογος με τους μαθητές που θα συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό ταξίδι και είχαμε μπει στην τελική φάση προετοιμασίας για την επίσκεψη του σχολείου στη Μπόβα Μαρίνα (Οργάνωση του ταξιδιού, της παρακολούθησης μαθημάτων, των δραστηριοτήτων, των μετακινήσεων και της υποδοχής.  
·         Γλωσσική προετοιμασία της ομάδας στην Ιταλική γλώσσα (παρακολουθήσαμε 15 μαθήματα Ιταλικής γλώσσας που δίδαξε η συνεργάτης του προγράμματος Πιταροκοίλη Σεβαστή, γνώστης της Ιταλικής).
·         Ενημέρωση των μαθητών για τις υποχρεώσεις τους (τήρηση ημερολογίου, αποδείξεων, εισιτηρίων), για τη συμπεριφορά τους, για το νέο περιβάλλον που θα έβρισκαν κ.ά. 
·         Συναντήσεις με τους γονείς για τις τελευταίεςοδηγίες

Β. Δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της επίσκεψης


·         Μετάβαση: Όλα εξελίχθηκαν σύμφωνα με το πρόγραμμα, το οποίο έχετε λάβει με την αίτηση άδειας μετακίνησης. Η μετάβαση Ηράκλειο-Αθήνα-Ρώμη έγινε ομαλά χωρίς καθυστερήσεις ή προβλήματα. Η σύντομη ξενάγηση  και η περιήγησή μας στη μεγαλειώδη Ρώμη μας γοήτεψε. άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις


Βρεθήκαμε, έστω για λίγες ώρες, στην Αιώνια πόλη με το μοναδικό φως, τα χρώματα, τα γραφικά γεφύρια του Τίβερη, τις αναγεννησιακές επαύλεις με τους καταπράσινους κήπους, τους αμέτρητους τρούλους και τα καμπαναριά. Όλα ήταν συναρπαστικά.
·         Άφιξη: Την άλλη μέρα φτάσαμε στον προορισμό μας. Από το αεροδρόμιο του Reggio Calabria στη Μπόβα Μαρίνα, όπου βρίσκεται το εταιρικό σχολείο.
·         Υποδοχή: Μας περίμεναν ο Διευθυντής, οι υπεύθυνοι του προγράμματος καθηγητές, οι μαθητές, οι γονείς.

Πρόσωπα που γνωρίζονταν μόνο από μακριά συναντιούνται για να προχωρήσουν σε στενή συνεργασία και κοινό καθημερινό πρόγραμμα.

·         Η επίσημη υποδοχή στο σχολείο είχε χρώμα φολκλόρ. Ακολούθησε καλωσόρισμα από το Διευθυντή και κατόπιν γνωριμία με το σχολικό κτίριο.

·         Καθημερινή συμμετοχή στα σχολικά μαθήματα (Αγγλική Λογοτεχνία, Ιταλική Λογοτεχνία, Ελληνικά και ελληνοκαλαβρέζικα, Πληροφορική, Μουσική, Καλλιτεχνικά, Χορός):
 Η παρακολούθηση των διαφόρων σχολικών μαθημάτων έγινε σύμφωνα με το πρόγραμμα με μικρές αλλαγές στη σειρά. Οι μαθητές δεν συμμετείχαν σε αυτά κατά ομάδες, αλλά οι μαθητές και των δυο σχολείων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα αποτελούσαν μια τάξη που παρακολουθούσε μαθήματα κατά τη διάρκεια του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου και παράλληλα με αυτό, το πρωί και το απόγευμα. Η γλώσσα διδασκαλίας ήταν η ιταλική και ελληνική, ενώ στο μάθημα των Αγγλικών, η Αγγλική.

·         Συνεργασία των μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα για την παραγωγή του τελικού προϊόντος κατά ομάδες.


·         Επαφή με τοπικούς φορείς: Άμεση επαφή και γνωριμία με σπουδαίους φορείς που με σοβαρότητα και πάθος εργάζονται για τη διατήρηση και διάδοση της ελληνοκαλαβρέζικης διαλέκτου (γρεκάνικα) οι οποίοι μας υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό, όπως:
 Το Ινστιτούτο Ελληνόφωνων Σπουδών της Μπόβα Μαρίνα, τους ελληνικούς πολιτιστικούς συλλόγους «Γιαλό του Βούα» και «Ντέλια», τον πολιτιστικό σύλλογο «Παλαιά Γενεά» από το Ροχούδι, το μουσικοχορευτικό σύλλογο «Άστρο του Νότου»
·         Γνωριμία και με άλλα ελληνόφωνα χωριά εκτός της Μπόβα Μαρίνα:
(Άνω) Μπόβα (Χώρα), Ροχούδι, Πεντατάτιλο (Πενταδάχτυλο).
Σκαρφαλωμένα ψηλά πάνω σε απότομα βράχια, ολοκληρωτικά ή σχεδόν  εγκαταλελειμμένα διατηρούν μια απίστευτη γοητεία, αποτελούν έναν εθνο-αρχιτεκτονικό θησαυρό και αντιπροσωπεύουν μια αληθινή ιστορική κληρονομιά που πρέπει να προστατευτεί. Εκπληκτική εμπειρία. Αξίζει τον κόπο μια τέτοια γνωριμία.
Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του προγράμματος, όμως, αλλά και ιδιαίτερα συγκινητικό ήταν η συνάντησή μας με τους λίγους πια Ελληνόφωνους (Γκρεκάνους) που μας μίλησαν για τη γλώσσα τους και φωνάζουν γεμάτοι υπερηφάνεια με όλη τους την ψυχή: «Είμαστε Γκρέτσοι, γιατί έχομε το ίντιο αίμα τσε την ίδια γκλώσσα». Ποιος έχει δικαίωμα να μείνει αδιάφορος αντιμετωπίζοντας αυτό το αγωνιώδες μήνυμα;   
·         Πολιτιστικές-κοινωνικές-εκπαιδευτικές δραστηριότητες για γνωριμία με την παράδοση και κουλτούρα της περιοχής

Ø  Συμμετοχή μας (παρουσίαση του προγράμματός μας) στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμαρχος του ελληνόφωνου Νέου    Ροχουδίου και ο πολιτιστικός σύλλογος «Παλαιά Γενεά» μετά από μια ιδιαίτερα θερμή υποδοχή.

Ø  Εκδρομή στη Σικελία (Συρακούσες-Κατάνια-Αίτνα-Ταορμίνα)   που είναι κατάσπαρτη από πόλεις όπου ο ελληνικός πολιτισμός έχει αφήσει εντυπωσιακά ίχνη: αρχαία ελληνικά θέατρα, τείχη, κάστρα, κτίσματα, έργα τέχνης…



Ø  Επίσκεψη στο Ρήγιο με το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χρώμα, στο ωραίο μουσείο του που φιλοξενεί εξαιρετικά εκθέματα όπως τα μπρούτζινα του Ριάτσε, στο  Πλανητάριο και τον Καθεδρικό ναό με την ελληνική επιγραφή «ΠΕΡΙΕΛΘΟΝΤΕΣ ΚΑΤΗΝΤΗΣΑΜΕΝ ΕΙΣ ΡΗΓΙΟΝ».
 
Ø  Επίσκεψη σε αρχαίους ναούς, βυζαντινές εκκλησίες, ναούς καθολικών παλαιούς και σύγχρονους, με διαφορετικό αρχιτεκτονικό ρυθμό και χρώμα αλλά σε αρμονία.






Ø  Παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας σε ναό καθολικών.



Ø  Τελετή αποχαιρετισμού στο εταιρικό σχολείο



Γ. Δραστηριότητες μετά την επίσκεψη

·         Ενημέρωση του σχολείου
·         Σύνταξη ερωτηματολογίου αξιολόγησης της επίσκεψης
·         Επίκειται αρθρογράφηση  


Αξιολόγηση δραστηριοτήτων/Επίτευξη των στόχων του προγράμματος
    
   Κατά την άποψή μας οι στόχοι του προγράμματος επιτεύχθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό με την έννοια ότι τα οφέλη από τη γνωριμία μας με τη γλώσσα και τον πολιτισμό των Γκρεκάνων της Καλαβρίας ήταν συμβατά με τους στόχους της σύμπραξης, οι οποίοι ήταν:

Βελτίωση των γλωσσικών/επικοινωνιακών δεξιοτήτων-Προώθηση των ολιγότερο ομιλούμενων γλωσσών-συνειδητοποίηση της ανάγκης για τη διατήρηση και την εκμάθηση των γλωσσών-Εμπλουτισμός γενικών γνώσεων-Προαγωγή της συνεργασίας, του αλληλοσεβασμού και της αλληλοκατανόησης-Γνωριμία με τις ρίζες του πολιτισμού, το εκπαιδευτικό σύστημα των εταίρων.
  
Πράγματι, και στη φάση της προετοιμασίας και στη φάση της υλοποίησης οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να ερευνήσουν, να μελετήσουν, να συνεργαστούν, να χρησιμοποιήσουν τις ξένες γλώσσες για να επικοινωνήσουν, να κάνουν φιλίες, να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής, τη γλώσσα και την κουλτούρα των εταίρων,  ώστε να φτάσουν στο σημείο να ανακαλύψουν την κληρονομιά τους, τις κοινές ρίζες των γλωσσών και του πολιτισμού, να αναγνωρίσουν τη σημασία της κουλτούρας και της παράδοσης για την κάθε κοινωνική ομάδα και να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για τη διατήρησή τους.

Από τις απαντήσεις στα ερωτηματολόγια που συντάχθηκαν και απαντήθηκαν από μαθητές και καθηγητές συμπεραίνουμε τα παρακάτω:

 Η γλωσσική προετοιμασία στην Ιταλική γλώσσα πριν την επίσκεψη κρίθηκε απαραίτητη αλλά και αρκετή, ώστε να μυηθούν οι μαθητές μας στη γλώσσα του εταίρου για να αποκτήσουν τις στοιχειώδεις γνώσεις που χρειάζονται τόσο για τις άμεσες ανάγκες του προγράμματος όσο και στην καθημερινή ζωή. Εστιάσαμε στη γλώσσα της καθημερινότητας για να μάθουν οι μαθητές να επικοινωνούν σε βασικό επίπεδο και να ζήσουν στη χώρα υποδοχής με σχετική αυτονομία.

Πριν  αλλά και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι μαθητές επικοινώνησαν, συμμετείχαν σε συναντήσεις εντός του σχολείου και μετά από το σχολικό ωράριο, με προσωπικές ή ομαδικές εργασίες, παρακολούθησαν μαθήματα, ομιλίες μέσα και έξω από το σχολείο, παρουσίασαν τις εργασίες τους, επισκέφτηκαν χώρους που αφορούν το θέμα του προγράμματος, ήρθαν σε επαφή με ένα διαφορετικό ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό σύστημα, κράτησαν ημερολόγιο ομαδικά, συμμετείχαν στην παραγωγή του τελικού προϊόντος. Έτσι, μπόρεσαν να αντιληφθούν τη σπουδαιότητα της ομαδικής εργασίας, της συμμετοχής και της αποδοχής των άλλων, να εκτιμούν και να σέβονται το διαφορετικό αλλά και να αποκτήσουν σιγουριά και αυτοπεποίθηση ως προς τη χρήση των ξένων γλωσσών, αφού ένιωσαν ότι μπορούν να το κάνουν καλά. Αναλυτικότερα:

 Τους άρεσε ιδιαίτερα η διαδικασία συνεργασίας κατά την εκπόνηση των εργασιών παρόλο που το σχολείο της Μπόβα Μαρίνα δεν είχε οργανώσει τα μαθήματα στη βάση της ομαδικής εργασίας και έτσι οι μαθητές τους δεν ήταν πολύ καλά προετοιμασμένοι. Όμως όλοι οι μαθητές ευχαριστήθηκαν πάρα πολύ από την κοινή εργασία κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου και μετά από αυτό.

Με τη γνωριμία των σχολικών χώρων και την παρακολούθηση μαθημάτων μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου της Μπόβα Μαρίνα, ενός σχολείου της Καλαβρίας, κατάφεραν οι μαθητές μας να γνωρίσουν μια διαφορετική νοοτροπία και ως προς την εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και ως προς τη συμπεριφορά μαθητών και καθηγητών. Η επαφή/γνωριμία με το εκπαιδευτικό σύστημα της Κάτω Ιταλίας δημιούργησε προβληματισμό στους μαθητές και όσον αφορά τη μεθοδολογία του μαθήματος και όσον αφορά την πειθαρχημένη στάση των μαθητών. Η έλλειψη διαλειμμάτων στον αύλειο χώρο ανάμεσα στα μαθήματα, η αυστηρότητα των περισσότερων καθηγητών, ο διαφορετικός τρόπος διδασκαλίας (αυστηρά δασκαλοκεντρική μέθοδος) τους έκανε μεγάλη εντύπωση. Ήταν μια μοναδική εμπειρία.
  
Επίσης οι μαθητές ανέπτυξαν τις προσωπικές τους δεξιότητες, συμμετείχαν σε  πολιτιστικές εκδηλώσεις/δραστηριότητες μαζί με τους εταίρους για να γνωρίσουν την κουλτούρα της χώρας υποδοχής, έκαναν εκπαιδευτικές επισκέψεις σε άλλες περιοχές, αξιοθέατα, μουσεία κ.ά. για να έρθουν σε επαφή με τον πολιτισμό τη χώρας υποδοχής και να αισθανθούν την ανάγκη για τη διατήρηση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, αφού  κατάλαβαν πόσο πολλά κοινά στοιχεία υπάρχουν ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς (των Καλαβρέζων και των Ελλήνων) και τις  γλώσσες τους (Γρεκάνικα, ελληνικά, κρητικά).

Οι επισκέψεις μας στα ελληνόφωνα χωριά, άλλα εγκαταλελειμμένα (Πενταδάκτυλο) κι άλλα διατηρημένα (Άνω Μπόβα) μας συγκλόνισαν. Κάναμε μια βόλτα στα σοκάκια με τα πέτρινα αρχοντόσπιτα, τις εκκλησίες , τα αρχοντικά των Νέσσι και των Τουσκάνων, όλα κτίρια του 16ου - 18ου αι., πολλά χτισμένα πάνω σε βυζαντινά και νορμανδικά ερείπια, το κάστρο. Όλες οι πινακίδες γραμμένες σε τρεις γλώσσες: Ελληνικά, Γρεκάνικα και Ιταλικά! Το μεγαλείο της ελληνικής φυλής κρύβεται σε κάθε σοκάκι αυτών των ορεινών χωριών.
Ακόμη και το τοπίο, τα χωριά και τα σπίτια (προηγούμενων δεκαετιών ή σύγχρονες οικοδομές) μοιάζουν τόσο ελληνικά, που τελικώς τα γκρεκάνικα των ντόπιων ακούγονται φυσιολογικά... Οι ελληνόφωνοι, άνθρωποι της βιοπάλης έως τα βαθιά γεράματά τους,   δεν κρύβουν την περηφάνια τους για τις ρίζες τους αλλά και τους φόβους τους ότι η γλώσσα μπορεί να χαθεί.
Όλοι εντυπωσιαστήκαμε και συγκινηθήκαμε από το γεγονός ότι περπατώντας στη Μπόβα Μαρίνα μας σταμάτησαν κάποιοι άνθρωποι, κυρίως μεγάλης ηλικίας, για να μας ρωτήσουν από πού είμαστε στα ελληνικά. Κι εκεί τα ονόματα των δρόμων είναι γραμμένα και στα ελληνικά και όχι μόνο με λατινικούς χαρακτήρες. Και στους τοίχους συνθήματα στα ελληνικά. Ήταν πρωτόγνωρο.

Αποκορύφωμα της συγκίνησης ήταν η υπέροχη, θερμή υποδοχή που μας επιφύλαξαν στο Ροχούδι οι Δημοτικές Αρχές, ο πολιτιστικός σύλλογος «Παλαιά Γενεά» και απλοί άνθρωποι. Η εκδήλωση που ακολούθησε μας ενίσχυσε την εντύπωση ότι  οι  κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών αισθάνονται απόγονοι των Ελλήνων της Μεγάλης Ελλάδας, αισθάνονται ξανά υπερήφανοι για την καταγωγή, τη γλώσσα και τις παραδόσεις τους, ελπίζουν ότι θα καταφέρουν για μια ακόμη φορά να διασώσουν την παραδοσιακή τους διάλεκτο, και προσβλέπουν στην ελληνική βοήθεια γι’ αυτό.
Εκεί ακούσαμε τον ελληνόφωνο Σαλβατόρε Σιβίλια να παίζει την παραδοσιακή τσαμπούνα και να μιλάει για τη ζωή των ελληνόφωνων στα Γρεκάνικα, απολαύσαμε την υπέροχη παραδοσιακή μουσική, χόρεψαν οι μαθητές μας ταραντέλα και δοκιμάσαμε τοπικές γεύσεις.

Γενικά, το πρόγραμμα πρόσφερε στους μαθητές ανεπανάληπτες, μοναδικές ευκαιρίες για συμβίωση με καινούργιους φίλους, βελτίωσε τις γλωσσικές τους γνώσεις αλλά και τις γενικές τους γνώσεις και απέκτησαν πολλές θετικές ή/και αρνητικές εμπειρίες.
Προτάσεις

Νομίζουμε ότι για να πετύχει ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει η προετοιμασία και οργάνωση των δραστηριοτήτων να είναι προσανατολισμένη στους σκοπούς της σύμπραξης.
Οι δύο εταίροι πρέπει να έχουν καταλάβει καλά το νόημα, τους σκοπούς και κυρίως τον τρόπο υλοποίησης του προγράμματος και να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.
Χρειάζεται πολύ καλή προετοιμασία των μαθητών και εμπεριστατωμένη ενημέρωση των γονέων για το νόημα, τους σκοπούς και κυρίως τον τρόπο υλοποίησης του προγράμματος.
Χρειάζεται να έχει εξασφαλιστεί απαραιτήτως η αγαστή συνεργασία των καθηγητών του σχολείου, των γονέων αλλά περισσότερο από όλα η καλή διάθεση και σωστή στάση του Διευθυντή.
Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει πολύ καλή πληροφόρηση για τα προγράμματα αυτά μέσα από σεμινάρια ή ημερίδες ώστε όσοι πρόκειται να εμπλακούν να γνωρίζουν καλά ποιες είναι οι προϋποθέσεις επιτυχίας και να σχεδιάζουν το πρόγραμμα σύμφωνα με αυτές.
Καλό θα είναι να υπάρχει η δυνατότητα αν δεν ανταποκριθεί το εταιρικό σχολείο στις υποχρεώσεις του, το συντονιστικό σχολείο να έχει το δικαίωμα να ζητήσει να λύνεται η σύμβαση, αφού θα το έχει εξηγήσει από την αρχή. Εμείς αντιμετωπίσαμε προβλήματα επικοινωνίας στην επαφή μας με το εταιρικό σχολείο τόσο γλωσσικά όσο και προβλήματα που οφείλονταν  στην έλλειψη συνέπειας από μέρους τους, λόγω της κακής συνεργασίας μεταξύ τους. Ο Διευθυντής του σχολείου δεν διατηρούσε καλές σχέσεις με όλους τους καθηγητές, ιδίως με τον υπεύθυνο-συντονιστή του προγράμματος. Οι γονείς δεν ενημερώθηκαν σωστά. Υπήρξαν κάποιες δυσκολίες και καθυστερήσεις στην αρχή. Αυτό διορθώθηκε λίγο στη συνέχεια.
Ο ρόλος του υπεύθυνου του εταιρικού σχολείου (της Μπόβα Μαρίνα) ήταν για εμάς καθοριστικός γιατί χωρίς τη δική του προσπάθεια, επιμονή και ζήλο δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Θα έπρεπε, λοιπόν, στα προγράμματα αυτά ο υπεύθυνος συντονιστής να έχει πιο συγκεκριμένη αρμοδιότητα στην οικονομική και γενική διαχείριση από ότι ο Διευθυντής.
Ιεράπετρα 29-11-2010 

Ο Διευθυντής 
Λιανάκης Εμμανουήλ  

Η υπεύθυνη καθηγήτρια 
Καραλιοπούλου Ανδρομάχη

Οι συνοδοί καθηγητές 
 Πιταροκοίλη Σεβαστή
Βεντουρής Νικόλαος
Προβατάκη Μαρία